Global Englishes

Global Englishes အကြောင်းမစခင် ပထမဆုံးပြောလိုတာက ဘာသာစကားတစ်ခုဟာ အမြဲပုံသေရှိနေတတ်တာမဟုတ်ဘဲ အခြား ဘာသာစကားတို့နဲ့ဖြစ်စေ၊ ထိုဘာသာစကားကိုပြောဆိုသူတွေနဲ့ ဖြစ်စေ ထိတွေ့၍ အမြဲပြောင်းလဲနေတယ်ဆိုတာပါ။ အထိအတွေ့ အနည်း အများပေါ်မူတည်ပြီး စကားလုံး၊ အသံ၊ သဒ္ဒါ စတာတွေအထိ ပြောင်းလဲနေပါတယ်။ 

နောက်တစ်ခုက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက English Speakers ပေါင်း 1 billion ကျော်ခန့်မှာ Native အနေနဲ့ပြောကြတဲ့သူတွေက 200 million ဝန်းကျင်ပဲရှိပါတယ်။ ကျန်တဲ့ 800 million ကျော်က English ကို Lingua-franca အနေနဲ့ပြောကြတဲ့သူတွေပါ။ ယနေ့ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာပြောကြတဲ့ English conversations တွေထဲက 4% ဝန်းကျင်းမှာပဲ Native Speakers တွေပါဝင်နေပါတယ်။(Ethnologue ကယူထားတဲ့ ၂၀၂၂ကအချက်အလက်တွေပါ၊ အခုက access မရတော့ update အတိအကျတော့မသိရ။)

Global Englishesလို့ ပြောလိုက်ရင် အဓိက ၃ပိုင်းပါပါတယ်။ 

ပထမက World Englishes ပါ။ standard English ဆိုတာထက် အမျိုးမျိုးသော Varieties of English တွေ (ဥပမာ Indian English, Singaporean English, African English, Myanglish စသဖြင့်) ကိုပါအလေးထားလေ့လာတာပါ။ 

ဒုတိယက English as a Lingua Franca (ELF) ပါ။ သူ့ကိုတော့ စောစောကပြောတဲ့ Varieties တွေဆိုတာထက် Variety တစ်ခုက speaker က အခြား variety က speaker နဲ့ပြောတဲ့အခါ ဘာဖြစ်လဲဆိုတာကို ပိုဦးစားပေးလေ့လာတာပါ။ ဥပမာ Singaporean English ပြောတဲ့‌သူတစ်ယောက်က Thai ကိုရောက်သွားတဲ့အခါ သူတို့ ဘယ်လို ပြောကြလဲ၊ သူတို့ရဲ့ English ကရော ဘယ်လိုပုံစံဖြစ်သွားလဲဆိုတာကို အဓိကထားပါတယ်။ first language မတူတဲ့ speakers တွေကြား English ကို communication အတွက်အဓိကသုံးကြတာကို ELF လို့ပြောလို့ရမယ်ထင်ပါတယ်။ 

တတိယတစ်ချက်က တစ်ချို့ကလည်း English as an international language လို့ခေါ်ကြတယ်။ ELF ကတော့ နည်းနည်း linguistics ဘက်ကိုပိုသွားပြီး သူကတော့ ပိုပြီး general ဖြစ်တဲ့အခေါ်အဝေါ်လို့ပြောလို့ရတယ်။ ဆိုလိုရင်းတွေကတော့ ယနေ့အခါမှာ English ကို နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ပညာရေး စတာတွေမှာ အသုံးပြုလာတာကြောင့် standard English ဆိုတဲ့ ဘောင်သေးသေးကိုကျော်ကြည့်ဖို့နဲ့ ကျောင်းသားတွေကိုသင်တဲ့အခါမှာလည်း ဒါတွေအတွက်ပါ ready ဖြစ်အောင်သင်ပေးဖို့ လို့ပြောလို့ရမယ်ထင်ပါတယ်။ 

အားလုံးအနှစ်ချုပ်ရရင် သူက English လို့ပြောရင် တစ်ခုထဲလို့မမြင်ဘဲ Englishes တွေအနေနဲ့မြင်ဖို့၊ အင်မတန်နည်းပါတဲ့ Native Speaker တွေရဲ့ English ကိုပဲအာရုံစိုက်တာထက် ပိုအသုံးများတဲ့ 'Non-Native Speaker' တွေရဲ့ English ကိုအလေးထားဖို့၊ English ဟာအခုဆိုရင် တစ်နိုင်ငံထဲပိုင်မဟုတ်ဘဲ တစ်ကမ္ဘာလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့ English ဆိုတာ သတိပြုမိဖို့‌ စတာတွေပါပဲ။ 

ဒါက Global Englishes အကြောင်းအကြမ်းဖြင်းပြောပြတာပါ၊ ထုံးစံအတိုင်းကျွန်တော်ကတော့ ကျွန်တော်တို့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေရဲ့ သင်ကြားရေးနဲ့ဆိုင်တာကိုအဓိကထားဆွေးနွေးချင်ပါတယ်။ 

ကျွန်တော်တို့စာသင်ခန်းထဲမှာလုပ်လို့ရတာက: 

၁။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ကျောင်းသားတွေကို ပထမအဆင့် English လို့ပြောရင် လက်တစ်ဆုပ်စာ Native English ဟာမလုံလောက်ကြောင်းနဲ့ လက်ရှိမှာ Global Englishes ကအရေးကြီးကြောင်း သူတို့နားလည်၊ လက်ခံလာအောင် ပြောပြဖို့လိုပါမယ်။ 

၂။ သူတိုကို World Englishes တွေ၊ ELF တွေနဲ့ ပိုမိုထိတွေ့ရအောင်လုပ်ပေးရပါမယ်။ ဆိုလိုတာက ကမ္ဘာအနှံ့က မတူတဲ့ accents တွေ၊ မတူတဲ့ Englishes တွေနဲ့ ထိတွေ့စေရပါမယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ သင်ရိုးမှာ ဒါတွေကိုထည့်သွင်းရေးဆွဲထားရပါမယ်။ ဥပမာ နိုင်ငံအသီးသီးကသူတွေရဲ့ English interview တွေကြည့်စေတာ၊ သူတို့ကိုယ်တိုင် မတူတဲ့ accents တွေကို စူးစမ်းလေ့လာစေတာ၊ မတူတဲ့ Englishes တွေကို လေ့လာစေပြီး အတန်းထဲမှာ presentation လုပ်စေတာ စတာတွေလုပ်လို့ရပါတယ်။ ဒါမှသာ စာသင်ခန်းထဲမှာသင်ရတဲ့  Englishက တကယ့်အပြင်မှာသုံးတဲ့ English နဲ့ကိုက်ညီနေပြီး လက်တွေ့အပြင်မှာအသုံးချဖို့ ready ဖြစ်နေမှာပါ။ 

၂။ အပြင်မှာ ပြောကြ၊ ဆိုကြတဲ့အခါ ကိုယ်နဲ့ပြောတဲ့သူရဲ့ proficiency level ကိုလိုက်လို့ ဘယ်လိုပြောကြ၊ ဆိုကြမလဲ (ဥပမာ - သူက basic level ဆိုရင် သူနားလည်အောင် ကိုယ့်ရဲ့ Englishကို ဘယ်လိုပြောမလဲ)၊ သူ့ရဲ့ accentကို ကိုယ်နားမလည်တဲ့အခါ၊ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်ရဲ့ accentကို သူနားမလည်တဲ့အခါ ဘယ်လို ညှိပြီးပြောကြမလဲ၊ တစ်ဖက်က မတူတဲ့ English variety တစ်ခုကိုသုံးတဲ့အခါ (ဥပမာ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံမှာပဲအသုံးများတဲ့ vocabulary တစ်ခုကိုသုံးတဲ့အခါ) ဘယ်လို cope လုပ်ကြမလဲ စတဲ့  ELF strategies တွေကို သင်ပေးကြရပါမယ်။ 

၃။ English ကိုသုံးကြတဲ့ မတူတဲ့ cultures တွေ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေကို လေးစားတတ်ဖို့သင်ပေးရပါမယ်။ များသောအားဖြင့် ကျွန်တော်တို့သုံးတဲ့ ready-made coursebook တွေမှာဆို ဒီ western cultures တွေလွှမ်းမိုးတာများပါတယ်။ ဒါကို ကိုယ်က အပို materials တွေကိုသုံးလို့ ဖြစ်စေ ကိုယ့်ရဲ့ culture ကစလို့ အခြားမတူတဲ့ culture တွေကိုပါထည့်သွင်းသင်ကြားပေးရပါမယ်။ 

နောက်ဆုံးအနေနဲ့အနှစ်ချုပ်ပြောလိုတာကတော့ ကျွန်တော်တို့ ပြောဆိုကြတဲ့ အခါမှာ အရေးကြီးဆုံးကတော့ (intelligibility ) အလွယ်နားလည်နိုင်စွမ်းပါပဲ။ ကိုယ်ပြောတာက တစ်ဖက်နားလည်လွယ်တဲ့ အနေအထားမှာဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ communication ရည်ရွယ်ချက် ပြီးမြောက်ပြီပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုနားလည်လွယ်ဖို့က Native English, Standard English နဲ့တင်မလုံလောက်ကြောင်းနဲ့ Global Englishes ကိုပါ သတိပြု လေ့လာကြဖို့ လိုအပ်ကြောင်းတိုက်တွန်းလိုက်ရပါတယ်။ 

ကိုးကား။

Eberhard, D. M., Simons, G. F., & Fenning, C. D. (Eds.). (2022). Ethnologue: Languages of the world. (25th ed.). SIL International. Online: http://www.ethnologue.com

Rose, H., & Galloway, N. (2019). Global Englishes for language teaching. Cambridge University Press.